ΗΘΟΣ ΕΝΤΙΜΟΤΗΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Επιτρέψτε μου στο ξεκίνημα της, μικρής συμβολικού χαρακτήρα τοποθέτησης μου να ευχαριστήσω ΤΟΝ ΟΙΚΟΔΕΣΠΟΤΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟ για τούτη την αγαθή καλή Φιλοξενία στον Οίκο του.
Αλλα πρωτίστως να ευχαριστήσω όλους Σας, έναν προς έναν, για την Τιμή που κάμετε να ειμαι ανάμεσα σε ένα κύκλο νέων Ανθρώπων. Δείμα καλής και ζωηρής ελπίδας καθώς το νεανικό στοιχείο είναι προικισμένο με Τόλμη και Θάρρος. Και άλλες πολλές αρετές και χάρες απαραίτητες για μεγαλες αλλαγές. Μια μικρή ομάδα, ως «μικρά ζύμη» επιστημόνων. Ανθρώπων καταξιωμένων. Που αποζητά να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό από τα καθιερωμένα και τα συστημικά. Έξω από αυτά. Που αποζητά να εφαρμόσει μια νέα διαφορετική νοοτροπία από εκείνη που 200 χρόνια επεβλήθη και εν τέλει κατήντησε καθεστώς. Καθεστικεία Τάξη. Κρατισμός. Μια νέα συναντίληψη καθαρή. Αποκομμένη από αυτή την ξενόφερτη, από την Ρωμιοσύνη μας και την Ελληνική αρχαία νοοτροπία της Εκκλησίας του Δήμου και εν συνεχεία της Συνοδικότητας όπως αυτή εκφράστηκε στους κόλπους της Ορθοδοξίας.
Στο ξεκίνημα αυτής της προσπάθειας όταν κλήθηκα ή καλύτερα στρατεύτηκα και η ταπεινότητα μου μαζί σας και με 10αδες άλλους νέους που επίσης αναμένουν το πράσινο φως για να ενταχθούν σε αυτή την νεα επιστημονική προσπάθεια και να εγγραφούν ως μέλη, ένιωσα τα βάρος στους ώμους μου ως νέος επστήμων. Καθώς το πρώτον που μου επισημάνθηκε ήταν ως βασικό κριτήριο επιλογής το ΄ΗΘΟΣ. Η εντιμότητα. Η ενόητητα. Η καλλιέργεια των αρετών εν γένει που γεννά η ομόνοια και η ομοψυχία. Η συνεργασία και η συνεργεία.
Όλα αυτά και πολλά άλλα καλά αποτέλεσμα του ΗΘΟΥΣ.
ΗΘΟΣ ΣΥΜΑΙΝΕΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ.
Για ορισμένες εξ αυτών των αρετών επέλεξα να τοποθετηθώ στην σημερινή μας συνάντης .
Φιλες και Φίλοι,
ΚΑΛΟΊ ΜΟΥ Συνάδελφοι
ΚΑΙ έντιμοι ΣΥΝΟΔΟΙΠΡΟΙ,
Η φετινή χρονιά είναι ορόσημο για τον τόπο μας, αφού είναι επετειακό έτος με ευκαιρία της ολοκλήρωσης διακοσίων ετών από τον μεγάλο ξεσηκωμό κατά των Οθωμανών. Και λίγα χρόνια αργότερα μετά την ίδρυση του κράτους από τον εμπνευσμένο ηγέτη Καποδίστρια, όταν δολοφονήθηκε μας επιβλήθηκε η ξενοκίνητη εξουσία της Οθωνοκρατίας.
Οι πρόγονοί μας αντιμετώπισαν όλες αυτές τις προκλήσεις με αρετές και ήθος, χαρίσματα που απορρέουν από τους αρχαίους προγόνους μας και ενδύονται με πνευματική δύναμη από τον λόγο του Ευαγγελίου.
Είναι βιωματικές και διαχρονικές λύσεις για την αντιμετώπιση εθνικών προκλήσεων, είτε πηγάζουν εκ των έσω, είτε εκ των έξω.
Το κρυστάλλινο ήθος είναι ένα μεγάλο προσόν που χαρακτήριζε καίριες προσωπικότητες, που κάθε φορά που αγωνιζόντουσαν για κάτι μεγάλο, όπως εν προκειμένω την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Αυτό το ήθος σε συνδυασμό με την ταπείνωση, πρέπει να γίνει και το αγνό ελατήριο της δραστηριότητά μας στο σήμερα, για το συνολικό καλό, από όποιο μετερίζι και να υπηρετούμε αυτή την κοινωνία, είτε σαν πνευματικοί ταγοί, είτε κατέχοντας κάποια σημαντική θέση στον οστό του κράτους. Άλλωστε «Χωρίς την ταπείνωση το παν είναι μηδέν. Με την ταπείνωση το μηδέν γίνεται παν», κατά τον Μέγα Βασίλειο. Για αυτό ο ίδιο πατέρας διαλαλούσε ότι «Ταπείνωσις, Χριστοῦ μίμησις».
Η εντιμότητα, ένα μεγάλο επίσης προσόν των ηγετών που άφησαν υστεροφημία στο βάθος των αιώνων. Για να προστρέξουμε στα ενδεικτικά παραδείγματα των δύο μεγάλων οπλαρχηγών του ’21 Κολοκοτρώνη και Καραϊσκάκη! Ο κάθε ένα με τον τρόπο του και την ικανότητά του να ελίσσεται στα μίση που κατατρώγουν την φυλή μας, ακόμα και στην κρίσιμη τότε εποχή, η εντιμότητα σε συνδυασμό και με την ανιδιοτέλεια, ήταν δύο αρετές που καθήλωναν και τους ποιο ισχυρούς ομοιογενείς αντίπαλούς τους!
Η ενότητα, άλλη μεγάλη αρετή! Γνωρίζουμε εδώ όλοι μας ότι όταν θέλουν σαν φυλή να μας κομματιάσουν, γνωρίζουν οι γύρω μας ότι έχουμε στο κύτταρό μας την διχόνοια και τον αλληλοσπαραγμό. Όταν με συνέστηση και ωριμότητα διαχειριστούμε με σοβαρότητα αυτή την αχείλλιο πτέρνα μας, τότε θα ξεπεράσομε και αυτή την δυσκολία. Θα πρυτανεύσουν η ενότητα και η ομοψυχία.
Και πραγματικά ανατρέχοντας τις πηγές, ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς, και ακολούθως και την περίοδο της βαυαρικής εξουσίας, οι πρόγονοι μας απαλλάχτηκαν από αυτές τις εξωγενείς δυνάμεις, από την στιγμή που ενώθηκαν. Από την στιγμή που έβαλαν το εγώ τους στην άκρη, και είπαν θα μπει μπροστά το γενικό συμφέρων, και το εγώ θα γίνει το εμείς.
Η αλληλεγγύη, άλλη μεγάλη δύναμη. Την δίδαξε με έντονο τρόπο και ο Χριστός. Σε πόσες παραβολές τονίζεται η δύναμη της αλληλεγγύης! Για παράδειγμα αναφέρεται η εξιστόρηση της περίπτωσης του καλού Σαμαρείτη. Πώς η ευλογημένη προσφορά προς τον συνάνθρωπο έγινε το κίνητρο για να σωθεί το λαβωμένο θύμα των λιστών, όπως διασώζει την περίπτωση αυτή ο ευαγγελιστής Λουκάς.
Η συνεργασία είναι κάτι πολύ δυνατό και έχει απίστευτα αποτελέσματα. Μέσα από τα κείμενα της εποχής του μεγάλου ξεσηκωμού, αλλά και του δύστυχου λαού που πιεζόταν από την αντιβασιλεία του Όθωνα, η συνεργασία ηγετών (πολιτικών ή πνευματικών) με τον ταπεινωμένο ραγιά έφερε το θείο δικαίωμα της ελευθερίας. Χωρίς συνεργασία η επίτευξη του σκοπού ήταν αδύνατη. Η συνεργασία με τις λίγες ή πολλές δυνάμεις που έχει ο κάθε ένας μας φέρνει θαυμαστά αποτελέσματα. Το παράδειγμα των μικρόσωμων μερμηγκών μας διδάσκει πολλά.
Αυτές οι αρετές που αναφέρθηκαν, και άλλες που για λόγους συντομίας δεν ειπώθηκαν, τις αποκτάμε αφού πρώτα τις εφαρμόσουμε στην πράξη, όπως μας διδάσκουν άλλωστε και τα πατερικά κείμενα, όπως συμβαίνει αντίστοιχα και στις τέχνες. Η εξάσκηση στις αρετές και τις αξίες για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να αποτελέσει τρόπο ζωής όλως μας, και εμάς των ρασοφόρων αλλά και εσάς που θα είστε το αύριο των πραγμάτων του τόπου. Και η θεωρία αυτών για να έχει ποιο καλή εφαρμογή πρέπει να είναι αποτέλεσμα συνήθειας, βιώματός μας.
Ακόμα και για τους αρχαίους προγόνους μας, όπως ενδεικτικά μνημονεύεται ο Αριστοτέλης, η φιλοσοφική ενασχόληση δεν πρέπει να έχει ως στόχο τη θεωρητική γνώση, δηλαδή να μάθουμε μόνο τι είναι αρετή, αλλά πώς πρέπει να πράττουμε, επειδή από την επανάληψη των πράξεών μας (ορθών ή εσφαλμένων) εξαρτάται και το ποιες θα είναι τελικά οι έξεις μας, οι συνήθειές μας.
Συνεχίζοντας ο ίδιος φιλόσοφος, επισημαίνει ότι «οι άνθρωποι γίνονται δίκαιοι κάνοντας δίκαιες πράξεις, σώφρονες κάνοντας σώφρονες πράξεις και ανδρείοι κάνοντας ανδρείες πράξεις» και τονίζει ότι τις συνήθειες που η κοινωνία επαινεί τις ονομάζουμε αρετές.
Η ηθική αρετή, ακόμα και μέσα από το χριστιανικό πρίσμα, είναι μία επαινετή από το γενικό σύνολό. Αυτό σημαίνει πως η ανθρώπινη φύση δεν είναι εξαρχής ενάρετη, είναι όμως επιδεκτική στις αρετές, τέλειοι όμως σε αυτές γινόμαστε «διὰ τοῦ ἔθους» κατά των Αριστοτέλη, και συνεχίζει ο Μέγας Βασίλειος «Χωρίς τη χάρη του Θεού οι ανθρώπινες προσπάθειες για την αρετή αποβαίνουν μάταιες».
Στις Παροιμίες Σολομώντος παρατηρείται μια απαρίθμηση αρετών και γίνεται μνεία εδώ για εμάς όλους μας, αλλά και για αυτούς που θα δώσουμε την σκυτάλη της πατρίδας. Ελεημοσύνη, εμπιστοσύνη στο Θεό, σοφία Θεού, φόβος Θεού, τιμή προς τον Κύριον, φρόνησις, δικαιοσύνη, έλεος, φιλία κ.α. Παρόλα αυτά καμία αξία δεν έχουν αν δεν συνοδεύονται από ταπείνωση. «Επί τη Σοφία μη επαίρου», «μη ισθί φρόνιμος παρά σεαυτό», διότι «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν», ενώ κατά τον προφήτη Δανιήλ, μόνο οι όσιοι και οι ταπεινοί στην καρδιά ευλογούν πρεπόντως τον Θεό. Δηλαδή οι αρετές κατορθώνονται με άσκηση σε ικανό βάθος χρόνου.
Συνοψίζοντας να αναφερθεί ότι το καλό πρόσταγμα σε οδηγεί στο αόρατο αλλά διαχρονικό νόμο, δώσε πρώτος το παράδειγμα. Αυτό είναι μία μεγάλη αρχή της ηγεσίας, έμεινε σκόπιμα η ηγεσία δια του παραδείγματος, για να τονιστεί ότι αυτή είναι η πεμπτουσία της ηγεσίας και καμιά άλλη αρχή δεν έχει αξία αν αυτή η αρχή δεν προηγείται. Ο ηγέτης / οι ηγέτες, είτε το θέλει είτε όχι, αποτελεί για τους υφισταμένους του το πρότυπο, του οποίου τη συμπεριφορά παρακολουθούν και ενστικτωδώς πολλές φορές μιμούνται, γιατί είναι αυτός, κυρίως κατά την στιγμή της μάχης, στον οποίο όλοι προσβλέπουν και αν έχει αποκτήσει την εμπιστοσύνη τους σ’ αυτόν εναποθέτουν την ζωή και την τύχη τους. Γι’ αυτό οι αρχηγοί πρέπει να φροντίζουν ώστε όλες οι ενέργειές τους, οι αντιδράσεις τους, οι αποφάσεις τους και οι δραστηριότητές τους, να διαπνέονται και να χαρακτηρίζονται από ήθος και χριστιανικές αρετές, επαγγελματισμό και πίστη στις διαχρονικές αξίες. Η επαγγελματική γνώση του ηγέτη, η αυτοπεποίθησή του, η αυτοκυριαρχία και αποφασιστικότητά του και η ακεραιότητα του χαρακτήρα του είναι χαρακτηριστικά που ενισχύουν την εμπιστοσύνη και την πίστη των υφισταμένων του και είναι βέβαιο ότι, αν απαιτηθεί, θα τον ακολουθήσουν θυσιάζοντας ακόμα και τη ζωή τους, για τις αξίες και τα πιστεύω τους, που εν προκειμένω, ενσαρκώνονται στο πρόσωπό του.
Και τρανταχτό παράδειγμα είναι και οι όψιμοι αγωνιστές του 19ου αιώνα που πρέπει να μας εμπνέουν και εμάς τους νεοέλληνες του 21ου αιώνα!
Σας ευχαριστώ, πατήρ Νεκτάριος Πέττας.